Ung thư vòm họng là gì? Dấu hiệu, nguyên nhân và cách điều trị

Ung thư vòm họng là một trong những loại ung thư phổ biến với tỷ lệ mắc mới khoảng 10.000 ca mỗi năm tại Việt Nam. Ung thư này thường gặp ở nam giới hơn nữ ở độ tuổi từ 40 đến 60. Đây là một loại ung thư phát triển từ tế bào lót vòm họng phía sau hoang miệng, nằm sau mũi và trên lưỡi. Bài viết này Nhà Thuốc An An chia sẻ những thông tin về cách phòng ngừa ung thư vòm họng để giúp mọi người bảo vệ sức khỏe.

Tìm hiểu thông tin về ung thư vòm họng là gì?

Ung thư vòm họng là một loại ung thư đầu và cổ hiếm gặp bắt đầu ở phần trên của cổ, phía sau mũi. Nó ảnh hưởng đến mô kết nối phía sau mũi và phía sau miệng nằm trên vòm miệng và ở đáy hộp sọ. Khi hít thở bằng mũi, không khí đi qua mũi, vòm họng và vào cổ họng trước khi đi vào phổi.

Ung thư vòm họng bắt đầu khi các tế bào bất thường phát triển ra ngoài tầm kiểm soát và tạo thành khối u ung thư và lan rộng đến hạch bạch huyết, gan, phổi và xương.

Các loại ung thư biểu mô tế bào vòm họng

Có nhiều loại ung thư vòm họng được phân biệt dựa trên loại tế bào ảnh hưởng. Theo Tổ chức WHO, NPC được phân thành 3 loại phụ:

• Ung thư tế bào vảy sừng hóa: Các tế bào ung thư trong mô lót vòm họng có một lớp bảo vệ keratin. Keratin là protein có mặt trong tóc và móng tay.
• Ung thư tế bào vảy không sừng hóa: Các tế bào ung thư trong mô vòm họng không có lớp keratin bảo vệ.
• Ung thư không biệt hóa hoặc biệt hóa kém gồm ung thư biểu mô lympho và các biến thể anaplastic: Đây là tế bào ung thư có hình dạng khác biệt so với tế bào khỏe mạnh được quan sát dưới kính hiển vi. Các tế bào ung thư biệt hóa kém hoặc không biệt hóa phát triển và lây lan nhanh.

Nguyên nhân gây căn bệnh ung thư vòm họng hiện nay là gì?

Nguyên nhân chính xác gây ung thư vòm họng vẫn chưa được xác định, nhưng yếu tố nguy cơ xác định bao gồm:

• Nhiễm Epstein-Barr (EBV).
• Virus u nhú ở người (HPV).
• Hút thuốc lá.
• Chế độ ăn uống nhiều thịt muối.
• Tiếp xúc với khói than đá.
• Gia đình từng có người mắc ung thư vòm họng.

Điểm qua một số triệu chứng ung thư vòm họng là gì?

Các dấu hiệu và triệu chứng của ung thư vòm họng có thể khác nhau từ người này sang người khác, các dấu hiệu và triệu chứng sớm có thể bao gồm:

• Khối u ở cổ họng.
• Khàn giọng.
• Khó nuốt.
• Chảy máu cam.
• Ngạt mũi.
• Đau tai.
• Sưng hạch ở cổ.
• Giảm cân bất thường.

Triệu chứng mắt: Trong giai đoạn muộn, khi u xâm lấn rộng, có thể gây chèn ép và tổn thương dây thần kinh mắt, gây ra biểu hiện lác, nhìn đôi, sụp mí, giảm/mất thị lực.

Nhiều triệu chứng ung thư khác giống như triệu chứng các bệnh khác, ít nghiêm trọng hơn. Có một hoặc nhiều triệu chứng này không có nghĩa là bạn bị ung thư vòm họng. Nhưng bạn nên nói chuyện với bác sĩ nếu gặp các triệu chứng kéo dài hơn hai tuần hoặc họ tiếp tục quay trở lại.

Ung thư vòm họng được bác sĩ chẩn đoán như thế nào?

Nếu có bất kỳ triệu chứng nào, điều quan trọng là phải đi khám bác sĩ càng sớm càng tốt. Bác sĩ sẽ thực hiện khám và hỏi về tiền sử bệnh lý. Nếu bác sĩ nghi ngờ bạn bị ung thư vòm họng, họ có thể yêu cầu thực hiện xét nghiệm gồm:

• Nội soi vòm họng: Bác sĩ sử dụng một ống mỏng, có đèn để nhìn vào vòm họng.
• Sinh thiết: Bác sĩ sẽ lấy lấy một mẫu nhỏ mô từ vòm họng để xét nghiệm.
• Chụp CT: Đây là xét nghiệm hình ảnh sử dụng tia X để tạo ra hình ảnh chi tiết về vòm họng.
• Chụp MRI: Đây là một xét nghiệm hình ảnh sử dụng từ trường và sóng vô tuyến để tạo ra hình ảnh chi tiết về vòm họng.

Phương pháp điều trị ung thư ở vòng họng như thế nào?

Cách điều trị ung thư vòm họng phụ thuộc vào giai đoạn của bệnh ung thư và sức khỏe tổng thể có thể bao gồm:

• Phẫu thuật: Đây là phương pháp điều trị phổ biến nhất đối với ung thư vòm họng. Trong quá trình phẫu thuật, bác sĩ sẽ loại bỏ khối u và một số mô khỏe mạnh xung quanh nó.
• Xạ trị: Sử dụng tia năng lượng ánh sáng cao để tiêu diệt tế bào ung thư. Nó có thể được sử dụng trước hoặc sau phẫu thuật hoặc một mình.
• Hóa trị: Đây là cách thức sử dụng thuốc để điều trị và tiêu diệt tế bào ung thư, ngoài ra hóa trị cung có thể áp dụng đơn lẻ hoặc kết hợp với xạ trị.

Làm sao để phòng ngừa căn bệnh ung thư vòm họng?

Bạn có thể giảm nguy cơ mắc ung thư theo một số cách nhỏ sau đây:

• Không hút thuốc lá.
• Ăn nhiều trái cây và rau quả.
• Hạn chế ăn thịt muối.
• Tránh tiếp xúc với khói than đá.
• Đi khám bác sĩ để kiểm tra.

Các giai đoạn của ung thư vòm họng là gì?

Ung thư vòm họng được chia thành 4 giai đoạn, từ I đến IV. Giai đoạn I là giai đoạn đầu tiên và giai đoạn IV là giai đoạn cuối cùng.

• Giai đoạn I: Khối u chỉ giới hạn trong vòm họng.
• Giai đoạn II: Khối u lan sang các mô xung quanh vòm họng, nhưng chưa lan sang các hạch bạch huyết.
• Giai đoạn III: Khối u lan sang các hạch bạch huyết ở cổ hoặc các mô xung quanh vòm họng.
• Giai đoạn IV: Khối u lan sang các bộ phận khác như phổi, gan hoặc xương.

Các loại ung thư khác có thể xuất phát từ vòm họng

Khoảng 5% ung thư từ vòm họng là u lympho xuất phát từ các tế bào miễn dịch có thể được tìm thấy trong cơ thể gồm cả vòm họng.

Sarcomas và u ác tính chiếm ít hơn 5% trường hợp ung thư bắt đầu từ vòm họng. Những loại ung thư này không bắt đầu từ tế bào biểu mô như các loại NPC khác. 

Triển vọng và tiên lượng sống ung thư vòm họng là gì?

Triển vọng của ung thư vòm họng phụ thuộc vào giai đoạn của bệnh ung thư và sức khỏe tổng thể, nhìn chung tỷ lệ sống sót sau 5 năm là khoảng 65%. Tuy nhiên, tỷ lệ sống sót có thể cao hơn đối với những người được chẩn đoán ở giai đoạn đầu của bệnh.

• Giai đoạn bệnh: Ung thư vòm họng được chia thành 4 giai đoạn.
• Kích thước và vị trí của khối u: Khối u càng nhỏ và vị trí dễ tiếp cận thì khả năng điều trị cao hơn.
• Mức độ lan rộng: Ung thư di căn sang bộ phận khác thường sẽ có tiên lượng sống thấp hơn.
• Tuổi tác và sức khỏe tổng thể: Bệnh nhân trẻ và khỏe mạnh khả năng điều trị thành công cao.
• Phương pháp điều trị: Các phương pháp điều trị hiện đại như xạ trị, hóa trị và phẫu thuật có thể cải thiện tiên lượng sống.

Theo Hiệp hội ung thư, tỷ lệ sống sót sau 5 năm ung thư vòm họng theo giai đoạn:

• Giai đoạn I: 80 – 90%.
• Giai đoạn II: 60 – 70%.
• Giai đoạn III: 30 – 50%.
• Giai đoạn IV: 15%.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng đây chỉ là các con số mang tính chất thống kê. Tiên lượng sống của mỗi bệnh nhân sẽ khác nhau tùy thuộc vào các yếu tố được đề cập ở trên.

Ví dụ dễ hiểu hơn:

• Một bệnh nhân 30 tuổi, khỏe mạnh, được chẩn đoán ung thư vòm họng giai đoạn I có thể có tỷ lệ sống sau 5 năm hơn 90%.
• Một bệnh nhân 60 tuổi, có sức khỏe yếu, được chẩn đoán ung thư vòm họng giai đoạn IV tỷ lệ sau 5 năm là khoảng 15%.

Nếu được chẩn đoán mắc ung thư, hãy trao đổi với bác sĩ về tiên lượng sống, bác sĩ sẽ dựa vào yếu tố cá nhân để dự đoán chính xác hơn.

Điểm qua một số câu hỏi hay gặp về ung thư vòm họng

Dưới đây là câu hỏi phổ biến và trả lời chi tiết về ung thư vòm họng:

Ung thư tại vòm họng có tái phát không?

Ung thư vòm họng có thể tái phát sau khi điều trị và khả năng tái lại cao hơn bệnh nhân có:

• Giai đoạn bệnh cao.
• Khối u lớn.
• Ung thư di căn sang đến các hạch bạch huyết.

Bệnh nhân cần được theo dõi định kỳ để phát hiện sớm ung thư tái phát.

Làm thế nào để đối phó với những ảnh hưởng tâm lý của ung thư vòm họng?

• Ung thư vòm họng có thể gây ra nhiều ảnh hưởng tâm lý như lo lắng, trầm cảm và sợ hãi.
• Bệnh nhân nên chia sẻ cảm xúc của mình với gia đình, bạn bè và chuyên gia tâm lý.
• Tham gia các nhóm hỗ trợ cho bệnh nhân ung thư cũng có thể giúp ích cho bệnh nhân.

Ung thư vòm họng hiện nay có khả năng di truyền không?

Ung thư vòm họng có khả năng di truyền, nếu bạn có người thân đã từng bị ung thư vòm họng, bạn nên đi khám bác sĩ để được tư vấn.

Có cách nào để ngăn ngừa ung thư vòm họng di căn không?

Hiện nay, không có cách nào để ngăn ngừa ung thư vòm họng di căn hoàn toàn. Tuy nhiên, có một số biện pháp có thể giúp giảm nguy cơ di căn, bao gồm:

• Theo dõi sức khỏe định kỳ.
• Sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ.

Tôi nên làm gì để chăm sóc bản thân sau khi điều trị ung thư vòm họng?

• Ăn uống đầy đủ dưỡng chất.
• Ngủ đủ giấc.
• Tập thể dục.
• Tránh hút thuốc lá, rượu bia
• Theo dõi sức khỏe định kỳ

Làm thế nào để theo dõi sức khỏe sau khi điều trị ung thư vòm họng?

Bạn nên đi khám bác sĩ định kỳ sau khi điều trị ung thư vòm họng. Các lần khám định kỳ sẽ giúp phát hiện sớm ung thư tái phát và các biến chứng của điều trị.

Nguồn tham khảo

1. Ung thư biểu mô vòm họng (nay-zoh-fuh-RIN-jee-ul): https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/nasopharyngeal-carcinoma/symptoms-causes/syc-20375529
2. Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ: https://www.cancer.org/cancer/nasopharyngeal-cancer.html là nguồn tài nguyên toàn diện về ung thư vòm họng, bao gồmị.
3. Viện Ung thư Quốc gia cung cấp thông tin chi tiết về ung thư vòm họng, bao gồm các thử nghiệm lâm sàng đang diễn ra.
4. Tổ chức Ung thư Quốc gia cung cấp thông tin về ung thư vòm họng, bao gồm cả thống kê và nghiên cứu mới nhất .